CONFESIÓNS DUNHA (EX) ASMÁTICA. Parte I

Recentemente publiquei no nosa canle de Youtube un video sobre a miña experiencia como asmática.

Nese vídeo presento as miñas dificultades como nena e adolescente asmática  para executar unha respiración “baixa” e profunda e logo conto como descubrín de maneira máis ou menos espontánea, unha técnica que me axudou a superar esa dificultade e a liberarme dos espasmos. No vídeo tamén explico, por suposto, como facelo!

Estou convencida de que esta técnica pode ser de gran utilidade para as persoas que están atravesando unha momento vital de asma ou ansia, ou que non logran transformar un esquema psicocorporal de respiración alta ou clavicular que está asentado dende fai moito tempo. Ademais, en artigos anteriores xa vos expliquei tamén que a respiración abdominal é moi positiva para a nosa voz e o noso benestar. Tamén xa vos ensinei en que consiste este tipo de respiración e como funciona aquí.

Polo tanto, neste artigo non me vou deter neses asuntos, nin vou explicar os diferentes tipos de respiración e os seus nomes: respiración alta, clavicular, media, costal, baixa, abdominal, diafragmática, costodiafragmática etc.

Unicamente me vou dedicar a aquelas persoas que traballades a vosa voz e o voso benestar e que, sendo conscientes do funcionamento e as vantaxes da respiración diafragmática,  non conseguides respirar utilizando a musculatura abdominal, por máis que sigades variadas ensinanzas, volvendo  reiteradamente ao vello esquema corporal da respiración alta...

Considerade que cando respiración alta non é unha feito puntual se non que responde a un esquema psicocorporal que está afincado dende fai moito tempo no corpo, non será tan doado cambiala. Por iso,  nesta primeira parte do artigo vou describir unha técnica que espero que vos poida axudar a restablecer a respiración profunda e serena.

Ademais, na segunda parte expoñerei as correspondencias simbólicas e afectivas que eu asocio á respiración bifásica (inhalar e exhalar) porque penso que ese tipo de reflexións vos poden axudar na práctica. 

Confesións dunha Ex-asmática parte I (práctica)

Para min un concepto clave para abordar a respiración, baixa, profunda e libre de tensións é o do “CONTROL”. Paréceme moi importante abandonar o control sobre a respiración.

Penso que é precisamente por esta vontade de control que, ás veces, os exercicios típicos non funcionan xa que pretenden exercer un dominio sobre a respiración: deitarse cun peso na barriga e respirar movendo o abdome,  intentar non mover o peito cando respiramos e tantos outros exercicios que eu mesma utilizo, e que, por certo,  moitas veces si funcionan, e de maneira altamente satisfactoria. 

Pero cando os exercicios de respiración de “control diafragmático” que se aprenden en clases de Canto ou de Ioga non funcionan entón temos que cambiar o punto de vista e esquecer por un tempo a inspiración para focalizarnos na EXPIRACIÓN.  Tende en conta que a clave do novo proceso  vai ser SOLTAR e ABANDONAR o control! E para iso imos utilizar a saída do aire, que é o momento de relaxación do diafragma.

Pensade que detrás do control que nos leva a inspirar espasmodicamente soe haber moito medo, medo a expresar emocións incómodas, a perder algo, incluída a nosa máscara, a fraxilizarnos, a morrer... (falarei disto na segunda parte do artigo). 

En xeral, cando o medo ten que ver coa supervivencia,  é moi potente e non convén atacalo de fronte. 

É mais, eu diría que non se debe absolutamente intentar dominar ou controlar porque o modo psico-físico de ataque ou de fuxida cara adiante nos leva directamente a contraer a musculatura abdominal, impedindo a respiración profunda (baixa) e favorecendo á respiración clavicular (alta) que é xusto do que queremos afastarnos...

Así que, seguindo esta pista do abandono do control sobre a respiración podemos concentrar a nosa enerxía na expiración da seguinte maneira:

        1. POSICIÓN FETAL BOCA ABAIXO:

En primeiro lugar, convén colocarse en posición fetal boca abaixo, porque esta posición favorece moito a exhalación. Podedes poñer un ou máis coxíns debaixo da fronte para máis comodidade.

Tende presente que, nun ataque de asma, a asfixia se produce porque o pulmón ten dificultade en baleirarse, e por conseguinte non é posible enchelo de oxíxeno. Por iso durante os ataques, as inspiracións soen ser dolorosas e espasmódicas.

De feito, recordo que eu tiña moitas maniotas na zona do peito e na parte alta das costas despois dun ataque, debido ao esforzo enorme  que facía para intentar encher de aire uns pulmóns medio cheos. Amañecía esgotada polo esforzo (non só pola falla de sono). Nunca esquecerei aquela angustia e por iso me sinto feliz de poder aportar esta pequena axuda ás persoas que sofren de asma.

       2. ÉNFASE NA EXPIRACIÓN

En todo caso, hai que intentar, sen engadir tensións, ir alongando a exhalación ao tempo que acortamos a inspiración. Toda a atención se ten que enfocar na saída do aire, a cal, no caso dun ataque asmático, vai ser tremendamente dificultosa, pero non obstante, hai que tratar de alongar esa saída progresivamente.

       3.  MINIMIZAR A INSPIRACIÓN

Ao mesmo tempo hai que procurar que a inspiración espasmódica non tome o comando. Considerade que, no medio dun ataque de asma nos estamos literalmente asfixiando así que o sobre esforzo na inspiración  para lograr levar algo de oxíxeno ao organismo é a resposta máis lóxica e inmediata (non a máis adecuada, claro). 

O mesmo sucede coas persoas que atravesan un estado ansioso ou que teñen un esquema respiratorio de tipo clavicular. 

Elas tamén van poñer a énfase na inspiración contraendo a musculatura abdominal cara adentro e arriba mentras inhalan (todo o contrario do que se fai na respiración abdominal). 

Esta forza na zona abdominal durante a inspiración,  ten moito que ver con estados de control e sentimentos de loita, fuxida ou bloqueo. En todos os casos, se teña ou non asma, hai que intentar evitar o colapso, reducindo os tempos e a forza que invertamos na inspiración.

      4. ALONGAR TODO O POSIBLE E EXPIRACIÓN

 Hoxe en día, dáse por feito que un tipo de respiración alongada, na que a expiración dure o dobre ou o triplo que a inspiración,  induce a estados de benestar e calma, polo que a práctica dunha expiración longa e abandonada, pode axudar a superar un ataque de asma ou de ansia, alén de fomentar o noso benestar en modo xeral. Déixovos un link aquí a un dos moitos estudos que corroboran esta tese.  

Aínda que no caso da asma, a expiración vai ser lenta obrigatoriamente (e acompañada dun molesto concerto de pitos e asubíos) porque os bronquios contraídos non nos van permitir outra cousa, no caso da ansia, podemos voluntariamente alongar o tempo da expiración intentando, sen esforzo, baleirar completamente os pulmóns de cada vez.

      5. NON ESFORZARSE NUNCA

Insisto en non utilizar esforzo, porque aínda que existan no Canto e en moitas disciplinas holísticas (que non separan a mente do corpo) como é o  Ioga,  magníficos exercicios de respiración e apoio diafragmático que se basean no control da expiración e no uso correcto da musculatura abdominal, eu, no noso caso, desaconsello calquera tipo de esforzo muscular.

      6. SUSPIRAR

Como punto de apoio do exercicio podemos utilizar os  suspiros longos que chegan a baleirar completamente os pulmóns antes de inspirar. Aínda que, no caso dun ataque de asma, completar a expiración non sexa tan doado, compre en todo momento manter a intención e o desexo de permitir a saída do aire.

Esa intención de soltar ou liberar vai axudar a que os bronquios se vaian desbloqueando gradualmente e a que a musculatura do abdome se relaxe.

A palabra suspiro ven do latin “suspirium” e está formada polo prefixo “sub” (abaixo) e spirium (respiración). A min me parece que hai que dar atención a esa idea de “abaixo” en contraposición a “arriba” da respiración alta na que, efectivamente o peito e os hombros se elevan na inspiración.

Ademais o suspiro axuda a descontraer todo o proceso xa que, durante a acción de suspirar, se abandona  todo esforzo ou control do aire, do diafragma e da zona abdominal, (todo o contrario de cando sopramos ou cantamos).

     7. CONFIAR E DARNOS PERMISO

Penso que ademais de moita concentración, fai falla unha boa dose de CONFIANZA para ser capaces de abandonarnos totalmente na “caída” ao baleiro que supón a expiración. Non deixa de ser unha entrega da propia vida, un desfacerse ou anularse, e iso pode asustar bastante. Tamén penso que a intención de “DARNOS PERMISO” para soltar o que estaba comprimido (aire e emocións) e levalo ata a fin  é moi efectiva.

     8. O INSTANTE DO “STOP” 

Ao mesmo tempo que nos ocupamos de conseguir a “entrega total” do noso corpo/emoción á expiración podemos poñer a atención nese pequeno instante intermedio de inactividade que se encontra entre as dúas fases da respiración: entre a exhalación e a inspiración.  Non se trata de alongar ese instante de baleiro e de quietude,  máis ben de observalo, dándolle valor e tomando consciencia del. Compre alongar o suspiro ata que saia TODO o aire do pulmón.

Nos exercicios de Ioga avanzados (Pranayama) ese momento intermedio entre as dúas fases da respiración é de gran valor espiritual e emocional e se pode alongar bastante. Pero para poder aproveitar ao máximo esas retencións a pulmón baleiro hai que ter moi dominada primeiro a respiración profunda e abdominal. Polo tanto, imos limitarnos a observar esa pausa silenciosa antes de volver a inspirar, recordando inhalar  con moita delicadeza e nunca completamente.

    9. RESTABLECEMENTO DA RESPIRACIÓN PROFUNDA

Logo de practicar un tempo as técnicas descritas: concentrarse na fase da expiración, afrouxando e alongando esa fase , limitando a expiración, abandonándonos aos suspiros, confiando e observando a pausa entre as dúas fases, pode ser que gradualmente, nos resulte máis doado baleirar completamente os pulmóns. 

Deste xeito podemos, paulatinamente,  permitir que a inspiración profunda se restableza, asegurándonos de que xa non hai espasmos. O máis probable é que a nosa nova respiración sexa abdominal e que xurda de maneira natural. Sen esforzo e sen control. Se non é así, toca seguir practicando con longos suspiros e exahalacións!

Algúns consellos finais:

• Considerade que, con excepción do número 9 (a consecuencia positiva do traballo desenvolto) e do número 1 (a posición fetal de partida) todos os outros puntos non están secuenciados temporalmente. Podedes comezar polo máis doado, ou polo que vos chame  máis atención. O ideal é que consigades facer todo simultaneamente: suspirar, afrouxar, confiar, alongar etc.
• Pero sobre todo, escoitade moito as vosas sensacións e mimádevos moito! Se algo parece moi forzado, parade e buscade outra estratexia, e se é necesario probade noutro momento. Non esquezades que o obxectivo desta experiencia é o benestar!
• Evitade facer moitos suspiros seguidos para evitar mareos!
• Dádevos a oportunidade de intentalo varias veces se non vos sae á primeira. Penso que o “premio” por insistir paga a pena: unha respiración profunda, libre e serena…

Isto é todo por hoxe. Espero que esta primeira parte do artigo vos sexa de axuda no voso proceso de apoderamento  e liberación da vosa respiración. Moitos ánimos!

Agora xa podemos pasar á segunda parte (a filosófica).