Como atopar un estilo propio e persoal no canto - PARTE 2

Se me lestes ata aquí, entenderiades que non me gustan as “receitas” fáciles, así que vos teredes que conformar con algúns consellos, froito da miña experiencia como  profe de canto e Vocal Coach. Pero ollo, todas as miñas solucións pasan sempre polo traballo e a práctica xa que opino que a música ama a reciprocidade: canto máis lle dás ti máis che dá ela de volta...

1. Empezaremos polo "timbre"

Seguramente, cando empecemos a educar a voz e asistamos clases de canto, o noso “timbre artístico” mellorará. Os defectos corrixiranse e a cor da voz farase máis brillante grazas ao uso eficiente do padal brando e os  resonadores (entre outras cousas).

Pero, para ter unha voz interesante, a calidade técnica non será suficiente. Existe o perigo de converterse  nun/unha cantante “en serie” que soa fantástico pero carece de personalidade. Eu creo que para atopar un estilo persoal é necesario tamén un traballo de “exploración  tímbrica”, xa sexa desde un punto de vista técnico (coñecer o  falsetto, a voz de cabeza e de peito, o  twang, as resonancias etc.) xa sexa desde unha perspectiva emocional (como soa unha voz enfadada, triste, tenra, namorada, sexy....?) .

A exploración  exhaustiva das cores da voz, permitirannos atopar timbres orixinais e que nos serán moi útiles para adaptar a nosa voz ás necesidades expresivas dunha canción. Por exemplo, se escoitades atentamente a canción “ It’ s oh so  quiet” de  Betty Hutton.

poderedes observar como presenta cambios moi evidentes de cor (tamén de intensidade, por certo). Por certo, aínda que a versión de  Björk desta peza está moi ben, pareceume máis interesante a versión “vella”.

Tamén vos propoño outra canción moi “vella”, tan antiga que é en branco e negro! e coa voz da gran  Barbra  Streisand, para que vos de unha clase maxistral do uso dos timbres (e, como non, do  fraseo).

Observade tamén neste vídeo o pouquiño que usa o seu corpo e as súas mans. Interesante Verdade? Pero iso é madeira doutro artigo...

Outro exemplo esta vez da música Pop, é “ Hurt” de Christina Aguilera. Aquí evidéncianse non só as variacións  tímbricas, senón tamén as dinámicas de intensidade.

Podedes escoitar outras cancións que vos gusten, pero sobre todo que vos emocionen, e analizalas desde este punto de vista, observando se o cambio de timbre coincide cun cambio de “ambiente” emocional, xeralmente asociado á letra. Non esquezades que unha canción resulta da combinación de melodía e letra e, a miúdo, a letra pódenos dar grandes pistas para a elección do timbre.

Tamén podedes divertirvos a cantar a mesma peza cambiando o estado emocional: de maneira agresiva, triste, alegre, asustada... Aos poucos, cando lle collerades o truco podedes probar con emocións máis complexas do tipo: preocupación, desconfianza, esperanza, ambición, heroicidade, dúbida... Non vos poñades límites na vosa exploración.

Cando xa adquirísedes algo de práctica, podedes probar a xogar ás adiviñas cunha persoa da vosa confianza (e da que non temades un xuízo negativo). Cantádeslle a canción sen letra ( entoando cun  “nananá” ou “ lalalalá” ou “ duwidoo”, ou como vos apeteza) e a persoa ten que adiviñar a emoción.

Aínda que vos pareza  incrible, chéganse a percibir os matices emocionais máis sutís a través do timbre, ás veces con máis claridade que usando palabras específicas (palabra dunha  exprofe de canto para actores). A capacidade de comunicación non verbal do timbre é enorme e poderosa. Quizais porque se entronca cos xemidos, queixumes, ruxidos e outras marabillas das voces animais...

Non desestimedes a sutileza dun timbre, porque en realidade é moi poderoso e pode moi ben facer a diferenza. Pero, sobre todo, non vos cortedes e... arriscade e probade!

Fraseo

Agora, seguindo a nosa orde analítica imos estudar o  fraseo das cancións. Esta parte, é para min a máis complicada porque aquí interveñen moitos factores relacionados co gusto e a educación musical. O aspecto máis evidente dun bo  fraseo é onde respiraremos e onde situaremos os acentos.

Como regra xeral, non se debe respirar nunca no medio dunha palabra e hai que ter en conta que unha pausa antes dunha palabra vaina enfatizar. Así que, igual que cos timbres, poñédevos a estudar o  fraseo dos cantantes.

Para iso podedes imprimirvos a letra e sinalar con  evidenciadores de cores onde respiran e onde acentúan unha  sílaba. Observaredes que, ás veces, as pausas coinciden coa letra, coma se falasen, e outras veces, en cambio, as pausas e acentos son meramente musicais. A miúdo as linguaxes musicais e verbais van mesturadas e son inseparables.

É máis, nas boas cancións música e letra van entrelazadas e se retroalimentan.

Encontro interesante analizar varias versións, como en “ Fly me  to  the  moon” que xa vos propuxen no artigo anterior.

O jazz, a balada e o bolero son xéneros que xogan moito co  fraseo. Aquí enlázovos con varias versións dun bolero famoso: “Usted”.

Algunhas destas versións, como a de Luís Miguel, non me convencen demasiado e é precisamente polo  fraseo, xa que o seu timbre e   impostación me parécen excelentes (falábavos desta pequena “teima” miña ao principio do artigo). Outras, como a de  Ruben  Blades, ADÓROAS, por usar un termo “ bolerístico” jajaja...

Observade tamén, como  fraseo e variacións  melódicas entrelázanse, coma se as variacións rítmicas e  melódicas se influenciásen mutuamente. En realidade, a música é un “todo”,   un organismo composto de elementos conectados entre si que tentamos  desfarelar para podela entender e estudar.

Agora que comparastes os distintos  fraseos de “ Fly me  to  the  Moon” e de “Vostede” probade a escoitar en  youtube as  cover das cancións que vos gusten e logo tentade facer as vosas versións. Cantádeas cunha base instrumental para que esta vos sosteña nunha estrutura estable, temporal e harmónica pero procurade que esa base non teña sincronizada a letra na pantalla,  ou se só atopades un karaoke con letra sincronizada non o leades. É mellor que teñades a letra escrita nun papel ou nun word, no que poidades anotar os lugares onde queredes respirar, onde “xuntades” e “separades” as notas.

Trátase de facer variacións rítmicas e de respirar en lugares interesantes, que cambien o punto de atención, non queremos, desde logo, alterar (nin esnaquizar) a canción... O mesmo vale para os acentos sobre as  sílabas. Por moito que a palabra “liberdade”, por exemplo, inspírenos, non podemos acentuala demasiado se se atopa nun espazo musical moi delicado, por exemplo un  pianissimo, un  legato... Sería como espertar a alguén que dorme  plácidamente cunha bomba ou unha labazada...

Por iso, eu creo que o  fraseo e a musicalidade van moito da man. Así que, non vos deades por  vencidxs e empezade, na medida do posible a estudar  música en xeral, non soamente técnica vocal. Podedes escoitar tamén as versións instrumentais das vosas cancións favoritas. Ás veces poden ser moi formativas.

Xa para terminar douvos algúns consellos sobre as variacións  melódicas. Ao principio, e se nunca o fixestes, pódevos parecer complicado. É lóxico, levamos ás nosas costas un larguísimo percorrido escolar no que aprendemos a  colorear sen saírnos polos bordos, a escribir sobre a liña ou entre os  cuadritos e a reproducir as melodías exactamente igual ao modelo.

Improvisar ou facer variacións supón psicoloxicamente un salto no baleiro. Ademais necesitamos ter un oído musical o bastante educado. O mellor é aprender a tocar un instrumento harmónico (guitarra, piano,  ukulele...) e se non sabedes tocar un instrumento, pedídelle a alguén que vos acompañe cun único abacele mentres probades  a cantar sobre el. Probade unha nota, logo dúas, logo tres, logo catro ou máis...

A continuación pedídelle que cambie o acorde  e seguide probando con varios acordes ata que sintades  segurxs. Entón é o momento de probar con cadencias (progresións) de dous tres ou máis acordes seguidos, improvisando sobre eles. Ao principio cantade dous ou tres notas longas soamente e aos poucos introducides máis notas e máis rápidas. Exemplos de cadencias fáciles.

Tamén podedes comparar distintas versións dunha mesma canción, como fixemos antes, observando as variacións. Por exemplo enlázovos varias versións do Gospel “ Amazing Grace”

Esta canción é bastante fácil  melódicamente. Eu creo que a súa gran forza resida precisamente na simplicidade da escala  pentatónica que atopamos en diferentes culturas do mundo.

Propóñoche escoitar unha versión con poucas variacións para aprendela ben (ou se sabes ler música, aprende da partitura).

Unha vez que sabes ben a canción (isto quere dicir que a podes cantar sen pensar nas notas da melodía e co texto memorizado) escoita as versións e feixe anotacións na letra que che imprimirás previamente.

Logo búscate un karaoke ou cántaa a  capella. Feixe unha exposición  o máis parecida posible ao orixinal e aos poucos introduce algunha variación  melódica. Logo proba a alongar algunhas notas e a experimentar con melodías. Sobre todo divírteche e sei  indulgente cos teus resultados.

Naturalmente, se xa sabedes algo de música,  buscade nos manuais de improvisación e estudade harmonía. Aprendervos as distintas escalas, non soamente a maior e a menor. Estudade a escala de  blues, as  pentatónicas menores e maiores e as escalas modais ( dórica,  mixolidia, eólica).

Se non sabedes facelo  solxs e  vuestrx  profe de canto non está moi  puestx en improvisación, pero é  buenx con  tod o demais, non  lx deixedes, e tentade atopar a  unx  profe de instrumento que vos poida ensinar improvisación. Existen moitos titoriais gratuítos pola rede sobre improvisación.

Agora estamos a chegar ao final deste longo artigo e creo que se chegaches ata aquí é porque tes ganas de poñerche a traballar. Así que che propoño que sigas todos os meus consellos para atopar timbres,  fraseos e variacións/improvisacións persoais. Unha vez feito isto, pensa nunha canción que che guste e proba a implementar todo o que aprendiches e descubriches sobre a

Boa sorte e que te divirtas!